Wielki Piątek w zwyczajach polskich.

Wielki Piątek to najsmutniejszy dzień w roku liturgicznym. W tym dniu 

zachowywano zawsze ścisły post. Starsi nic nie jedli. Tylko dzieci dostawały po 

pajdzie chleba. Niektóre gospodynie przygotowywały wcześniej praczliczki z mąki 

i wody, potrawę w sam raz na wielki post. W Wielki Piątek nie wolno rozpalać 

ognia w piecu chlebowym. Gdyby palono jednak to zapowiadało to głód z powodu 

suszy. 

Groby. 

W Polsce od IX wieku istnieje bardzo bogata tradycja ubierania grobów. Zawsze 

najważniejszym elementem grobu był Najśw. Sakrament i figura umęczonego 

Chrystusa. W przeszłości i teraz istniej bardzo bogata symbolika wystroju 

grobów. Wszystko co najpiękniejsze w kościele służyło do dekoracji grobu. 

Gipsowa lub drewniana figura zmarłego Jezusa spoczywała w stylizowanej grocie, 

wypełnionej dużą ilością kwiatów. Przed grobem zaciągano wartę. Często wartę 

pełnili przedstawiciele różnych zawodów (strażacy, żołnierze), przedstawiciele 

różnych stanów. Zwyczaj zaciągania wart przetrwał do naszych czasów i jest 

praktykowany w niektórych parafiach. Częściej jednak praktykuje się adorację. 

Istniał bardzo powszechny zwyczaj odwiedzania grobu w innych kościołach Groby 

odwiedzano tłumnie: panowie całymi rodzinami po południu, służba zazwyczaj 

przychodziła nocą. Tradycja dużych miast nakazywała odwiedzić przynajmniej 

siedem Grobów. 

W każdym kościele przy wejściu siedziały panie kwestując jałmużnę na potrzeby 

kościoła lub biednych. Potrzebę złożenia ofiary sygnalizowano brzękiem tacy. Aby 

zwiększyć wpływy, miejsca do kwestowania były pięknie przyozdobione, często w 

relikwie do całowania. Istniała swoista rywalizacja między kwestującymi. 

Ważnym elementem są misteria pasyjne ze szczególnym autentyzmem odgrywane w 

Wielki Piątek Najsłynniejsze odbywa się w Kalwarii Zebrzydowskiej 

W dawnej Polsce w Wielki Piątek w wielu miastach chodziły procesje 

biczowników. Ubrani w płaszcze z kapturami wyposażeni w bicze rzemienne co pewien czas chłostali sobie

gołe plecy. Niekiedy na czele procesji szedł 

mężczyzna przedstawiający Chrystusa w komży i w kapie, w koronie cierniowej, 

niósł krzyż. 

W Warszawie w XIX wieku był zwyczaj uśmiercania Judasza. Zachował się opis 

tego obrzędu: W Wielki Piątek całe miasto wraz z bocznymi ulicami wybiegało 

przed kościół Panny Marii na Nowym Mieście, aby obejrzeć śmierć Judasza. 

Czeladnicy różnych zawodów przygotowywali dużą lalkę ze słomy, dziwacznie 

przystrojoną, wciągali na wysoką wieżę wymienionego kościoła: miała to być 

postać Judasza. Stamtąd zrzucali ją na bruk wśród okrzyków przekleństwa, po czym 

bito kijami. Gdy przywiązano do szyi kamień, gromadnie ciągnięto na sznurze i 

topiono w Wiśle. W kieszeń kładli mu worek z trzydziestoma kawałkami szkła, 

jakoby tylu srebrnikami, za które sprzedał Chrystusa Pana . 

W wielu regionach Polski wierzono, że woda w rzekach i w strumieniach w 

Wielki Piątek nabiera cudownych uzdrawiających mocy. Prowadzono więc chorych nad 

najbliższy brzeg i pomagano im obmyć umęczone ciało. 

Na Warmii był zwyczaj, że zdejmowano krzyże ze ścian, owijano je w białe
płótno i kładziono do skrzyni, do grobu .
Powszechny był zwyczaj, gaszenia światła w Wielki Piątek. zapalano je dopiero
światłem, które przyniesiono z kościoła w Wielką Sobotę.
Z okazji Wielkiego Piątku zbierano dary dla ubogich na święta wielkanocne.
Tak więc: modlitwa i post były połączone z jałmużną.

http://www.abobola.aplus.pl - Parafia św. Andrzeja Boboli M. w Białymstoku Powered by Mambo Generated: 29 March, 2013,